Er zijn maar weinig organisaties die geen ambities hebben op het gebied van diversiteit en inclusie (D&I) en dus inclusief leiderschap. Organisaties willen dit omdat ze het belangrijk vinden om eerlijke kansen aan werknemers te bieden. Of doordat ze gemotiveerd zijn door de ‘war on talent’, het bereiken van hun klanten en hun business case. Of omdat ze begrijpen dat een lerende en innovatieve organisatie vraagt om een diverse en inclusieve omgeving.
Welke drijfveer de organisatie ook heeft, om d&i ambites waar te kunnen maken heb je inclusief leiderschap nodig. Leiders spelen immers een sleutelrol in de cultuur van een organisatie. Maar wat houdt inclusief leiderschap nou precies in en wat kun je als organisatie doen om dit te faciliteren? In dit artikel leggen we je het een en ander uit.
Wat is ‘Diversiteit en inclusie’?
Laten we beginnen met scherp krijgen van de termen. Zoals dat gaat, circuleren er hele kerstbomen aan afkortingen.
D&I = Diversity & Inclusion
DE&I = Diversity, Equity & Inclusion
DEIB = Diversity, Equity, Inclusion & Belonging
Diversiteit verwijst daarbij naar de aanwezigheid van verschillende mensen binnen een organisatie. Dit omvat zichtbare verschillen zoals geslacht, etniciteit en leeftijd, maar ook onzichtbare identiteiten zoals cultuur, religie en seksuele geaardheid.
Inclusie betekent dat een organisatie een cultuur heeft waar diverse mensen zich thuis voelen. Zij hebben het gevoel dat ze erbij horen (belonging) èn iets wezenlijks kunnen bijdragen (uniqueness).
Equity gaat over het feit dat alle medewerkers eerlijke toegang hebben tot kansen en middelen.
Wat is inclusief leiderschap?
Wat heeft leiderschap met dit alles te maken? Om een diverse en inclusieve organisatie te bouwen, heb je leiders nodig die een inclusieve cultuur kunnen creëren. Hiervoor heb je leiders nodig die kunnen omgaan met de spanning die ontstaat als medewerkers zichzelf willen kunnen zijn èn erbij willen horen. Inclusieve leiders hebben hier specifieke kennis, kunde en betrokkenheid voor nodig.
Kennis: Inclusieve leiders begrijpen hoe vooroordelen en stereotypering werken en houden rekening met hun eigen blinde vlekken.
Kunde: Ze hebben de vaardigheden om diverse teams te managen en te laten floreren, en zorgen voor structuren die ruimte bieden aan verschillende achtergronden.
Commitment: Inclusieve leiders zijn ambassadeurs voor diversiteit en inclusie en zetten het onderwerp actief op de agenda.
De kennis van inclusieve leiders
Inclusieve leiders begrijpen hoe vooroordelen en stereotypering werken en houden rekening met hun eigen blinde vlekken. Ze weten hoe mensen elkaar waarnemen en hoe we geneigd zijn om te stereotyperen.
The big two
De sociale psychologie legt met de ‘Big Two’ theorie uit hoe mensen elkaar grotendeels beoordelen op twee aspecten: warmte en competentie. Als eerste vragen we ons af hoe aardig en betrouwbaar we de ander vinden en hoeveel die ander voor elkaar krijgt (warmte). Daarna willen we weten in hoeverre iemand kan handelen naar die intentie (competentie)
Stereotypen en bias
Deze inschatting maken we niet alleen als we elkaar tegenkomen, maar ook op voorhand over groepen. Lees hier: ‘Zie je me als mens of als stereotype? Over hoe beeldvorming werkt’. Zo schatten we bijvoorbeeld in dat getrouwde mensen warmer zijn dan niet getrouwde mensen. Of dat bankiers wel competent, maar niet echt te vertrouwen zijn. Wereldwijd wordt er onderzoek gedaan naar hoe we elkaar stereotyperen en welke consequenties dit heeft. Lees hier meer over het onderzoek van Universiteit Utrecht en Princeton University waar Nobbe Mieras aan bijgedragen heeft of bekijk het seminar: Beeldvorming op de Nederlandse werkvloer
De kunde van inclusieve leiders
Naast kennis van bias, vooroordelen en stereotyperen, is de inclusieve leider in staat om teams met verschillen achtergronden te managen en te laten floreren. Dat betekent dat deze leider de soft skills in huis heeft om psychologische veiligheid voor alle teamleden te creëren.
Denk hierbij aan vaardigheden die in de toolbox van iedere goede leider en manager aanwezig zijn: een sterke persoonlijke presentatie, gesprekstechnieken, vaardigheden op het gebied van groepsdynamiek, interactie en interventies.
Het commitment van een inclusieve leider
Inclusieve leiders zijn ambassadeurs voor diversiteit en inclusie en zetten het onderwerp actief op de agenda. Zo laten ze in woord en daad zien achter de ambities van de organisatie rondom d&i te staan. Daarnaast zijn ze open over hun eigen identiteit en ervaringen, waardoor ze anderen impliciet toestemming geven om zichzelf te zijn.
Structuren van een inclusieve cultuur
Naast al deze kennis en kunde, implementeert de inclusieve leider ook structuren zodat er ruimte gecreëerd wordt voor mensen met een verschillende achtergrond. Hoe richt je bijvoorbeeld je vergaderingen en meetings zo in dat niet alleen de zelfverzekerde collega’s aan het woord komen? Hoe organiseer je systematische uitwisseling tussen teamleden die heel verschillend zijn? Of hoe organiseer je systemen die zorgen dat jouw medewerkers eerlijke kansen krijgen als het gaat over doorgroei en erkenning binnen de organisatie?
De rol van inclusief leiderschap in organisatieverandering
Inclusieve leiders hebben het voorrecht om een cruciale rol te spelen in de cultuur van de organisatie. Zij vertalen de ‘hoog-over’ idealen in de dagelijkse praktijk op de werkvloer. Zij zorgen ervoor dat medewerkers zich gewaardeerd en betrokken voelen. Naast dat ze zo een plek creëren waar mensen kunnen floreren, stimuleren ze ook groei en innovatie.
Goede leiders zijn inclusieve leiders.
Training Inclusief Leiderschap
Nobbe Mieras verzorgt leiderschapstrainingen op het gebied van inclusief leiderschap voor toporganisaties. Deze programma’s combineren kennis uit de samenwerking met wetenschappers met heldere methodieken die deelnemers concrete tools bieden om direct in de praktijk te brengen.
Lees hier de ervaringen van klanten waar we trainingen inclusief leiderschap mochten verzorgen.